3-)KAYDEDİCİLER VE SAYICILAR

Kaydediciler ve sayıcılar gerek mikroişlemci içerisindeki gerekse de mikroişlemci ile diğer devreler arasındaki işlemleri destekleyen devrelerdir. Saklayıcılar CPU’ nun ufak birer bilgi depolama birimleridir ve diğer bellek birimleri gibi ikili(binary) hücrelerden oluşmuştur.
Bazıları yazılım kontrolü altındadır ve CPU’ nu her bir bilgi alış – verişi için bellek bölümüne başvurmamam olanağı sağlarlar. Böylece işlem süre çok kısa olur. Bazıları ise denetim için gerekli bilgileri saklarlar. Temel yapısı, D ve J –K Flip – Flop’lardan oluşur. Sayıcıların görevi ise işlemi yapılacak olan komut verilerin adresini belirlemektir. Temel yapısı, J-K Flip – Flop gruplarıdır.

Hemen hemen her bilgisayarda rastlanan kaydedici ve sayıcı türleri şunlardır;

•  Program sayıcısı (Program counter-PC)
•  Komut kaydedici (Instruction register-IR)
•  Bellek adres saklayıcısı (Memory adress register-MAR)
•  Akümülatörler (accumulators)
•  İndis saklayıcıları (Index registers)
•  Durum kaydedicisi (Status Registers-SR)
•  Yığın göstericisi (Stack pointer-SP)
•  Genel amaçlı yazmaçlar(general prupose registers)

Program sayıcısı: Bir sonra işlenecek komutun bulunduğu bellek konumunun adresini içerir. Komut çevrimi(instruction cycle) CPU’nun program sayıcısının içeğini ( program sayısını) adres taşıtına koyması ile başlar. Böylece komutun ilk sözcüğü bellketen CPU’ya alınır. Aynı zamanda program sayıcısı bir arttırılır. Dolayısıyla da , eğer atla (jump) veya Dallan (branch) gibi bir komut porgram sayıcısının içeriğini değiştirmezse, komutlar bellekten ardışık bir şekilde CPU ‘ya alınır.

Komut kaydedicisi: Komut çözümleninceye kadar burada tutulur. Genellikle yazılımcı tarafında ulaşılmayan bir saklayıcıdır.

Bellek adres kaydedicisi: Ulaşılmakta olan verinin adresini içerir.

Bellek veri kaydedicisi: Adreslenmiş olan bellek konumunu yazılmakta veya o konumdan okunmakta olan veriyi içerir.

Akümülatör: Aritmetik veya mantık işlemleri sırasında kullanılan geçici olarak saklandığı bilgi kaydedicileridir. Bazı bilgisayarlarda bir, bazılarında ise birden fazladır. Bu da hesaplama işlemi kolaylaştırır.

İndis kaydedicisi: Adresleme işlemi için kullanılır. 

Yığın göstericisi: Bir bilgisayarda yığın önemli bilgilerin geçici olarak saklandığı bir bellek bölümüdür. Yığın göstericisi ise yığının üstünü gösterir.

Durum saklayıcısı: CPU’nun içerisindeki durumu gösteren ve bayrak adı verilen flip-floplar grubudur. Bilgisayarın karar verme mekanizmasının temeli bu bayraklardır ve sayıları biligisayardan bilgisayara değişebilir. Yaygın olarak kullanılan bayrak türleri elde(carry), taşma(overflow), sıfır(zero), eksi(negative), yarım elde(half carry), kesme maske(interrupt mask) dır.